Bir çoğumuz 'Disileksi' kelimesi ile bir çok yerde karşılaşmışızdır. İlk bakışta anlamsal olarak herhangi bir çağrışım yapmayan bu kelime tamda bu konuda problem yaşayanların hissettiği bir
durumu bize hissettiriyordur belkide.
Peki tam anlamıyla nedir Disileksi? Ya da ne değildir ?
Disileksi, okuma, yazma , heceleme ve bazende konuşmada karşılaşılan kronik bir problemdir. Disileksisi olan bir kişinin beyni bazı bilgileri tanımakta ve ilişkilendirmekte zorluk yaşar. Disilektik bir kişi için harfleri, sesleri ve sembolleri tanımak, bunları bir araya getirerek kelimeler veya paragraflar oluşturmak oldukça stresli bir durumdur. Bunun nedeni ise bu kişilerinin beyinlerinin harfleri, kelimeleri görsel olarak algılarken farklı bağlantılar kuruyor olmasıdır.
Başka bir durumda ise disileksisi olan kişiler harfleri seslendirebilir veya okuyabilir ancak ne okudukları hakkında pek bir bilgileri olmaz çünkü okudukları kelimelerle anlamını eşleştirmek bunu otomatik olarak zihinlerinde canlandırmak onlar için çokta kolay değildir. Örneğin K-U-Ş kelimesinde disileksisi olan bir kişi bu harfleri algılamakta zorlanabilir veya bu harflerin hangi seslere ait olduğuna dair ilişkilendirmeyi gerçekleştirememiş olabilir veyahutta bu kelimelerin birleşimi sonucunda zihninde bir kuş resmini ya da cik cik sesini canlandıramayabilir.
Öğrenme bozuklukları kategorisinde yer alan Disileksi, diğer öğrenme bozuklukları tanı kriterleri ile benzerlik gösterdiği için tanılama sürecinde karıştırılabiliniyor. Disileksi harfleri ve kelimeleri öğrenememek, algılayamamak ile ilgili bir problemken, örneğin diskalkuli dediğimiz daha çok matematik disileksiyası olarakta tanımlanan öğrenme bozukluğu, disileksiden farklı olarak; kişinin rakamları algılayamaması, bir biri ile ilişkilendirilip, toplama-çıkarma gibi işlemlerin zihinsel olarak hesaplayamaması, rakamları kopya edememesi, rakamların doğru olarak okunamaması şeklinde tanımlanır. Benzer şekilde Disgrafisi olan bir öğrencide Disileksi gibi harfleri kopya etmekte veya hecelemekte sorun yaşayabilir ancak Disgrafisi olan kişiler daha çok büyük, küçük harfleri karıştırabilirler veya kalemi tuhaf bi şekilde tutabilirler. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda da disileksi gibi öğrenme bozukluğu belirtileri gözlenmekte oysaki bunun sebebi Disileksiden farklı olarak, dikkat eksikliği problemi yaşamaları, aşırı dürtüsel olmaları ve çok hareketli olmalarıdır.
Peki Disileksi ne değildir ?
Disileksi bir beyin hasarı sonucu oluşmuş bir rahatsızlık değildir. Disileksisi olan kişilerin beyinleri normal bir şekilde işlem görür ancak algılama ve kavrama ile ilgili farklılıkları olduğundan dolayı sorun yaşarlar. Disileksi bir zeka geriliği değildir. Disileksisi olan ve bugün çok önemli yerlere gelebilen bir çok ünlü mevcuttur.Albert Einstein, Mozart, Tom Cruise ve Beethoven bu ünlüler arasındadır. Ayrıca disileksisi olan kişilerin yaratıcılık yönleri de oldukça gelişmiştir. Disileksi ömür boyu devam edecek bir durum değildir. Kişi kendi öğrenme becerilerine uygun yöntemlerle okuma yazma öğrenebilir. Örneğin bir kitabı kulaklıkla dinlerken gözleriyle takip edebilir. Öğrenmeyi okumaktan ziyade duyarakta gerçekleştirebilirler. Bugün ilkokul, lise ve hatta üniversiteyi bitirmiş bir çok disileksisi olan kişi mevcuttur.
Okul Öncesi Dönemi Disileksi Belirtileri Nelerdir ?
- Kelimeleri yanlış telafuz etmek (Masa yerine Nasa denmesi).
- Renkleri öğrenmekte zorluk yaşamak.
- Sağını ve solunu karıştırmak
- Üçgen, kare, daire gibi şekilleri kopya edememek
- Taşırmadan boyama yapamamak.
- Yaşıtlarına göre daha az kelime haznesine sahip olmak
- Benzerlikleri ve farklılıkları ayırtedememe.
İlkokul Dönemi Disileksi Belirtileri Nelerdir?
- Okuma ve hecelemede zorlanma.
- Kelime sıralamasında hatalı yazım yapma (Kalem yerine Kamel yazmak)
- Kalem tutmakta zorlanma.
- Dil bilgisi kurallarına uygun yazmamak.
- Yavaş okuma
- Yavaş yazma
- Yeni bir sesi veya harfi tekrarlamada zorlanmak.
- Yönleri takip etmekte zorlanmak.
- Tersten yazmak.
Lise Dönemi Disileksi Belirtileri Nelerdir ?
- Sesli okumada zorlanma
- Beklenen seviyede okuyamama
- Atasözleri ve deyimleri anlamada zorlanma.
- Zamanını organize edememe.
- Bir hikayeyi özetlemekte zorlanma.
- Yabancı bir dil öğrenmede zorlanma.
Yukarıda belirtilen tanı ölçütlerinin fark edilmesi Disileksisi olan bir öğrenci için oldukça önemlidir. Bu noktada ebeveynlerin ve eğitimcilerin bu konuda bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Okul başarısızlığı olan öğrenciler dikkatlice gözlemlenmeli tanı belirtileri gözlemleniyorsa gerekli uzmanlara yönlendirilmelidir.
Unutmayın, Disileksi bir hastalık değildir, sadece farklı işleyen bir zihnin sonucudur.
Aile Danışmanı Psikolog
Büşra Epözdemir
durumu bize hissettiriyordur belkide.
Peki tam anlamıyla nedir Disileksi? Ya da ne değildir ?
Disileksi, okuma, yazma , heceleme ve bazende konuşmada karşılaşılan kronik bir problemdir. Disileksisi olan bir kişinin beyni bazı bilgileri tanımakta ve ilişkilendirmekte zorluk yaşar. Disilektik bir kişi için harfleri, sesleri ve sembolleri tanımak, bunları bir araya getirerek kelimeler veya paragraflar oluşturmak oldukça stresli bir durumdur. Bunun nedeni ise bu kişilerinin beyinlerinin harfleri, kelimeleri görsel olarak algılarken farklı bağlantılar kuruyor olmasıdır.
Başka bir durumda ise disileksisi olan kişiler harfleri seslendirebilir veya okuyabilir ancak ne okudukları hakkında pek bir bilgileri olmaz çünkü okudukları kelimelerle anlamını eşleştirmek bunu otomatik olarak zihinlerinde canlandırmak onlar için çokta kolay değildir. Örneğin K-U-Ş kelimesinde disileksisi olan bir kişi bu harfleri algılamakta zorlanabilir veya bu harflerin hangi seslere ait olduğuna dair ilişkilendirmeyi gerçekleştirememiş olabilir veyahutta bu kelimelerin birleşimi sonucunda zihninde bir kuş resmini ya da cik cik sesini canlandıramayabilir.
Öğrenme bozuklukları kategorisinde yer alan Disileksi, diğer öğrenme bozuklukları tanı kriterleri ile benzerlik gösterdiği için tanılama sürecinde karıştırılabiliniyor. Disileksi harfleri ve kelimeleri öğrenememek, algılayamamak ile ilgili bir problemken, örneğin diskalkuli dediğimiz daha çok matematik disileksiyası olarakta tanımlanan öğrenme bozukluğu, disileksiden farklı olarak; kişinin rakamları algılayamaması, bir biri ile ilişkilendirilip, toplama-çıkarma gibi işlemlerin zihinsel olarak hesaplayamaması, rakamları kopya edememesi, rakamların doğru olarak okunamaması şeklinde tanımlanır. Benzer şekilde Disgrafisi olan bir öğrencide Disileksi gibi harfleri kopya etmekte veya hecelemekte sorun yaşayabilir ancak Disgrafisi olan kişiler daha çok büyük, küçük harfleri karıştırabilirler veya kalemi tuhaf bi şekilde tutabilirler. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda da disileksi gibi öğrenme bozukluğu belirtileri gözlenmekte oysaki bunun sebebi Disileksiden farklı olarak, dikkat eksikliği problemi yaşamaları, aşırı dürtüsel olmaları ve çok hareketli olmalarıdır.
Peki Disileksi ne değildir ?
Disileksi bir beyin hasarı sonucu oluşmuş bir rahatsızlık değildir. Disileksisi olan kişilerin beyinleri normal bir şekilde işlem görür ancak algılama ve kavrama ile ilgili farklılıkları olduğundan dolayı sorun yaşarlar. Disileksi bir zeka geriliği değildir. Disileksisi olan ve bugün çok önemli yerlere gelebilen bir çok ünlü mevcuttur.Albert Einstein, Mozart, Tom Cruise ve Beethoven bu ünlüler arasındadır. Ayrıca disileksisi olan kişilerin yaratıcılık yönleri de oldukça gelişmiştir. Disileksi ömür boyu devam edecek bir durum değildir. Kişi kendi öğrenme becerilerine uygun yöntemlerle okuma yazma öğrenebilir. Örneğin bir kitabı kulaklıkla dinlerken gözleriyle takip edebilir. Öğrenmeyi okumaktan ziyade duyarakta gerçekleştirebilirler. Bugün ilkokul, lise ve hatta üniversiteyi bitirmiş bir çok disileksisi olan kişi mevcuttur.
Okul Öncesi Dönemi Disileksi Belirtileri Nelerdir ?
- Kelimeleri yanlış telafuz etmek (Masa yerine Nasa denmesi).
- Renkleri öğrenmekte zorluk yaşamak.
- Sağını ve solunu karıştırmak
- Üçgen, kare, daire gibi şekilleri kopya edememek
- Taşırmadan boyama yapamamak.
- Yaşıtlarına göre daha az kelime haznesine sahip olmak
- Benzerlikleri ve farklılıkları ayırtedememe.
İlkokul Dönemi Disileksi Belirtileri Nelerdir?
- Okuma ve hecelemede zorlanma.
- Kelime sıralamasında hatalı yazım yapma (Kalem yerine Kamel yazmak)
- Kalem tutmakta zorlanma.
- Dil bilgisi kurallarına uygun yazmamak.
- Yavaş okuma
- Yavaş yazma
- Yeni bir sesi veya harfi tekrarlamada zorlanmak.
- Yönleri takip etmekte zorlanmak.
- Tersten yazmak.
Lise Dönemi Disileksi Belirtileri Nelerdir ?
- Sesli okumada zorlanma
- Beklenen seviyede okuyamama
- Atasözleri ve deyimleri anlamada zorlanma.
- Zamanını organize edememe.
- Bir hikayeyi özetlemekte zorlanma.
- Yabancı bir dil öğrenmede zorlanma.
Yukarıda belirtilen tanı ölçütlerinin fark edilmesi Disileksisi olan bir öğrenci için oldukça önemlidir. Bu noktada ebeveynlerin ve eğitimcilerin bu konuda bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Okul başarısızlığı olan öğrenciler dikkatlice gözlemlenmeli tanı belirtileri gözlemleniyorsa gerekli uzmanlara yönlendirilmelidir.
Unutmayın, Disileksi bir hastalık değildir, sadece farklı işleyen bir zihnin sonucudur.
Aile Danışmanı Psikolog
Büşra Epözdemir
